Moi drodzy!
22 września 2021 roku, Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) opublikowała nowe wytyczne dotyczące jakości powietrza.
Pozwoliłem sobie przetłumaczyć opublikowaną przez WHO informację prasową. Zdaję sobie sprawę, że nie każdy zna język angielski, tym bardziej taki, w którym jest masa fachowych zwrotów i trudnych słów. Nie jest to może najlepsze tłumaczenie na świecie, ale mam nadzieję, że mimo wszystko ta informacja dotrze do większej ilości mieszkańców Polski.
Zanieczyszczenie powietrza jest, obok zmian klimatycznych, jednym z największych zagrożeń środowiskowych dla zdrowia ludzkiego.
Nowe światowe wytyczne WHO dotyczące jakości powietrza (AQG) dostarczają wyraźnych dowodów na szkody, jakie zanieczyszczenie powietrza wyrządza zdrowiu ludzkiemu, nawet w niższych stężeniach niż dotychczas sądzono. W celu ochrony zdrowia populacji nowe wytyczne ustalają poziom jakości powietrza zmniejszając dopuszczalne poziomy kluczowych zanieczyszczeń powietrza. Niektóre z tych zanieczyszczeń przyczyniają się również do zmiany klimatu.
Od ostatniej aktualizacji wytycznych WHO z 2005 r. pojawiło się wiele nowych dowodów pokazujących, w jaki sposób zanieczyszczenie powietrza wpływa na różne aspekty zdrowia. Z tego powodu i po systematycznym przeglądzie zgromadzonych dowodów WHO obniżyła prawie wszystkie poziomy AQG, ostrzegając, że przekroczenie nowych poziomów wytycznych dotyczących jakości powietrza wiąże się ze znacznym ryzykiem dla zdrowia. Jednocześnie podkreśla, że ich przestrzeganie może uratować miliony istnień ludzkich.
Szacuje się, że co roku narażenie na zanieczyszczenie powietrza jest przyczyną 7 milionów przedwczesnych zgonów i sumarycznie powoduje utratę milionów lat życia w zdrowiu. U dzieci może to obejmować zmniejszony wzrost i czynność płuc, infekcje dróg oddechowych i zaostrzoną astmę. U dorosłych choroba niedokrwienna serca i udar są najczęstszymi przyczynami przedwczesnej śmierci, które można przypisać zanieczyszczeniu powietrza na zewnątrz. Także pojawiają się dowody na inne skutki, takie jak cukrzyca i choroby neurodegeneracyjne. Skutki chorób spowodowanych zanieczyszczeniem powietrza obecnie stawia to na równi z innymi poważnymi globalnymi zagrożeniami dla zdrowia, takimi jak niezdrowa dieta i palenie tytoniu.
Zanieczyszczenie powietrza jest, obok zmian klimatycznych, jednym z największych zagrożeń środowiskowych dla zdrowia ludzkiego. Poprawa jakości powietrza idzie w parze z działaniami na rzecz łagodzenia zmian klimatu, a z kolei zmniejszenie emisji poprawi jakość powietrza. Dążąc do osiągnięcia tych poziomów wytycznych, kraje będą zarówno chronić zdrowie, jak i łagodzić efekty globalnej zmiany klimatu.
Nowe wytyczne WHO określają poziomy jakości powietrza dla 6 głównych zanieczyszczeń, w przypadku których istnieją najbardziej przekonywujące dowody niekorzystnego działania na zdrowie człowieka. Co ważne, kiedy podejmuje się działania na rzecz redukcji tych “klasycznych zanieczyszczeń” – cząstek stałych (PM), ozonu (O₃), dwutlenku azotu (NO₂), dwutlenku siarki (SO₂) i tlenku węgla (CO), ma to również wpływ na redukcję innych szkodliwych zanieczyszczeń.
Zagrożenia dla zdrowia związane z pyłami o średnicy równej lub mniejszej niż 10 i 2,5 mikrona (µm) (odpowiednio PM₁₀ i PM₂.₅) mają szczególne znaczenie dla zdrowia publicznego. Zarówno PM₂.₅, jak i PM₁₀ mogą wnikać głęboko do płuc. PM₂.₅ mogą nawet przedostać się do krwiobiegu, wywierając negatywny wpływ na układ sercowo-naczyniowy i oddechowy, a także wpływając na inne narządy. Pył zawieszony (PM) powstaje przede wszystkim w wyniku spalania paliw, m.in. w transporcie, energetyce, gospodarstwach domowych, przemyśle i rolnictwie. W 2013 roku Międzynarodowa Agencja Badań nad Rakiem WHO (IARC) uznała zanieczyszczenie powietrza atmosferycznego i pyły za rakotwórcze.
W wytycznych pokazano również dobre praktyki w zakresie postępowania z niektórymi rodzajami pyłu zawieszonego (np: sadza atmosferyczna / węgiel pierwiastkowy, najdrobniejsze cząstki, cząstki pochodzące z burz piaskowych i pyłowych), dla których nie ma obecnie wystarczających dowodów, aby dokładnie określić wytyczne dotyczące jakości powietrza . Te dobre praktyki mają zastosowanie w każdych warunkach zarówno na zewnątrz jak i wewnątrz pomieszczeń na całym świecie.
„Zanieczyszczenie powietrza stanowi zagrożenie dla zdrowia we wszystkich krajach, ale najmocniej dotyka ludzi w krajach o niskich i średnich dochodach” – powiedział dyrektor generalny WHO, dr Tedros Adhanom Ghebreyesus. „Nowe wytyczne WHO dotyczące jakości powietrza są opartym na dowodach, praktycznym narzędziem do poprawy jakości powietrza, od którego zależy całe życie. Wzywam wszystkie kraje i wszystkich walczących o ochronę naszego środowiska, aby wykorzystali je do zmniejszenia cierpienia i ratowania życia”.
Nierówny ciężar choroby
Na całym świecie różnice w stopniu zanieczyszczenia powietrza nieustannie się powiększają. Szybki wzrost zanieczyszczenia dotyka szczególnie krajów o niskich i średnich dochodach. Jest to spowodowane urbanizacją na szeroką skalę i rozwojem gospodarczym, które obecnie w dużej mierze opierają się na spalaniu paliw kopalnych.
„WHO szacuje, że w skali roku zanieczyszczenie powietrza jest przyczyną milionów zgonów, głównie z powodu chorób niezakaźnych. Czyste powietrze powinno być podstawowym prawem człowieka i niezbędnym warunkiem zdrowych i produktywnych społeczeństw. Jednak pomimo pewnej poprawy jakości powietrza w ciągu ostatnich trzech dekad, miliony ludzi nadal umierają przedwcześnie. Często dotyka to najbardziej wrażliwe i zmarginalizowane społeczności” – powiedział dyrektor regionalny WHO na Europę, dr Hans Henri P. Kluge. „Znamy skalę problemu i wiemy, jak go rozwiązać. Te zaktualizowane wytyczne zapewniają decydentom solidne dowody i niezbędne narzędzie do radzenia sobie z tym długoterminowym obciążeniem zdrowotnym”.
Same globalne oceny zanieczyszczenia powietrza atmosferycznego sugerują utratę setek milionów lat zdrowego życia. W krajach o niskich i średnich dochodach obciążenie chorobami jest największe. Im bardziej ludność jest narażona na zanieczyszczenie powietrza, tym większy jest wpływ na zdrowie. Zwłaszcza u osób cierpiących na choroby przewlekłe (takie jak astma, przewlekła obturacyjna choroba płuc, choroby serca), osób starszych, dzieci i kobiet w ciąży.
W 2019 r. ponad 90% światowej populacji żyło na obszarach, na których stężenia PM₂.₅ przekraczały wytyczne WHO z 2005 r. Kraje w których postawiono na silną politykę dotyczącą czystości powietrza często odnotowują znaczne zmniejszenie zanieczyszczenia powietrza. Dla kontrastu w ciągu ostatnich 30 lat spadki zanieczyszczenia były mniej zauważalne w regionach o dobrej jakości powietrza.
Droga do osiągnięcia poziomów zalecanych w wytycznych dotyczących jakości powietrza
Celem wytycznych jest osiągnięcie przez wszystkie kraje zalecanych poziomów jakości powietrza. Mając świadomość, że będzie to trudne zadanie dla wielu krajów i regionów zmagających się z wysokimi poziomami zanieczyszczenia powietrza, WHO zaproponowała cele tymczasowe. Ułatwi to stopniową poprawę jakości powietrza, a tym samym przyniesie stopniowe, ale znaczące korzyści zdrowotne dla ludności.
Zgodnie z analizą scenariuszy przeprowadzoną przez WHO, prawie 80% zgonów związanych z PM₂.₅ można by uniknąć, gdyby obecny poziom zanieczyszczenia powietrza został zredukowany do poziomu proponowanego w zaktualizowanych wytycznych. Jednocześnie osiągnięcie celów pośrednich skutkowałoby zmniejszeniem obciążenia chorobami. Z czego największą korzyść zaobserwowano by w krajach o dużych populacjach i wysokim stężeniu drobnych cząstek stałych (PM₂.₅).
Uwaga dla redaktorów
Podobnie jak wszystkie wytyczne WHO, tak i AQG nie są prawnie wiążące. Są za to opartym na dowodach naukowych narzędziem dla decydentów politycznych do kierowania ustawodawstwem i polityką w celu zmniejszenia poziomów zanieczyszczeń powietrza i zmniejszenia obciążenia chorobami wynikającymi z narażenia na zanieczyszczenie powietrza na całym świecie . Ich rozwój odbywał się zgodnie z rygorystycznie zdefiniowaną metodologią, wdrożoną przez grupę opracowującą wytyczne. Został on oparty na dowodach uzyskanych z sześciu przeglądów systematycznych, które obejmowały ponad 500 artykułów naukowych. Rozwój tych globalnych wytycznych był nadzorowany przez grupę kierowaną przez Europejskie Centrum Środowiska i Zdrowia WHO.
Cały tekst AQG 2021 dostępny jest do pobrania ze strony WHO. Jest co czytać, bo PDF liczy w sumie 300 stron. Ja jestem jeszcze w trakcie.
Tytułem zajawki zajrzycie na stronę 136 (160 w PDF) to zobaczycie jak zmieniły się wartości w porównaniu do wytycznych WHO z 2005 roku.
Wynika z nich, że szkodliwość PM2.5 i dwutlenku azotu (NO₂) była niedoszacowana. Prawdopodobnie jeszcze bardziej szkodliwe są PM1 i nano cząstki. Co gorsza mają one jeszcze większy potencjał przenikania do krwi.